Terugnemen van een projectie

Mijn inspiratie voor dit artikel haal ik uit wat zich aandient.

De afgelopen week heb ik gezien hoe het projectmechanisme werkt. Dit fenomeen (komt van Jung) bespreek ik regelmatig in mijn trainingen. Als het alleen theorie is, dan begrijp je het niet echt. Als het voor je neus gebeurt, dan heeft het pas betekenis, dan is het voor mij een inspiratiebron.

Projectiemechanisme

Vanuit de 3DMens gedachte is het belangrijk iets meer over het projectiemechanisme te weten. Jung beschrijft in zijn ‘Concerning the Archetypes” een projectie met de volgende bewoordingen: een onbewuste en onbedoelde overdracht van subjectieve inhouden op een uiterlijk object.

Om het mechanisme te snappen kun je zijn definitie nog wat verder en verdiepend lezen.

1. Het onbewuste deel is dat wat we wel doen, maar het eigenlijk niet weten.

2. Het onbedoelde deel betekent dat je het niet wilt, omdat het gewoon gebeurt.

3. De overdracht van subjectieve psychische inhouden betekent dat je als het ware ‘aanslaat’ op een eerdere gebeurtenis. Afhankelijk van de ernst en de impact die de gebeurtenis heeft gehad (vastlegging in je hersens van gebeurtenis en ervaren gevoelens) werkt dit in het heden door.

4. Het uiterlijke object is bij Jung een verwijzing naar iets dat buiten jezelf plaatsvind (mens, ding, situatie, etc).

Wat er gebeurt in het projectiemechanisme is dat die onbewuste inhouden altijd op personen worden ‘geprojecteerd’. In het geval van een heftige (negatieve) situatie zie je dat mensen flink boos worden.

In de situatie die zich deze week voor mijn neus voordeed heb ik enorme boosheid gezien van iemand op iemand die er niet zelf bij was (boosheid met veel verwijt en zelfs belediging). Dat is een vorm van gebonden psychische energie. Degene bij wie dit gebeurde kan nooit zo boos op een ander geworden zijn als het niet iets (onbewust) raakte. Een projectie die voortkwam uit een al eerder gevormd oordeel. Er ging veel psychische energie naar de ander die elders was. Jung zegt dat je op zo’n moment energie verliest die je eigenlijk zelf nodig hebt voor je ontwikkeling.

Door de onbewuste psychische overdracht en energieverlies ontstaat er een negatieve koppeling (in bovenstaand geval) over die persoon waarop wordt geprojecteerd bij degene die de boosheid heeft.

Terug nemen van een projectie

Wat betekent dit voor de leergierige professional? Waar je zelf boosheid ervaart in werk (of prive) kun je onderzoeken wat de boodschap achter die boosheid is. Je kunt de energie die het kost ook omzetten in onderzoek (evt met een coach). Als het namelijk niet wordt weggenomen, dan blijft de boosheid. Feitelijk geef je macht van jezelf weg aan die ander. Jung noemt het proces om dit om te draaien het terugnemen van projecties. Je maakt dan jezelf vrij en kan je leven weer zelf vorm en richting geven.

Doe je dat niet, dan blijf je projecteren en neem je niet de route die ben je niet zo effectief. Doe je het wel dan ben je verbinding met zichzelf. Je gaat op onderzoek uit en gaat niet doen wat veel mensen vaak wel doen, namelijk de ander afkraken en belasteren.

Ontwaarden

Het ‘ontwaarden’ van die ander betekent dat je niet de innerlijke weg neemt en de negatieve projectie blijft. Je kan dan ook voorspellen dat dit zich gaat herhalen. En je weet bijna zeker dat een volgend conflict voor de hand ligt.

Degene die dit proces bewust maakt is in staat het te overstijgen en een projectie terug te nemen. Voor alle duidelijkheid ga ik in dit artikel niet in op complexen en verdringingen. Het zijn wel belangrijke elementen die een rol spelen. Ik hou het hier liever nog even simpel.

Ontmantelen

Het terugnemen van projecties begint in elk geval bij het niet meer toelaten te reageren op iets in de buitenwereld. Zolang je dat doet snij je de weg naar binnen af! Als je kijkt naar alle situaties waarin je merkte dat je veel energie verloor dan kun je ook ontdekken dat er een rode draad of centraal thema achter zit. Als je dat hebt gevonden, dan kun je gaan werken aan de ontmanteling van dat thema (bijvoorbeeld grenzen stellen, gevoelens benoemen die aanwezig zijn voordat de echte boosheid ontstaat).

Bewerkt artikel, eerder gepubliceerd op 14 januari 2012